Güroymak ilçe mi ?

Güroymak İlçe mi? Varlığın Coğrafyasına Felsefi Bir Bakış

Bir filozof, dünyayı yalnızca gözle değil, düşünceyle görür. O, bir yerin sınırlarını haritalarla değil, anlamla çizer. Güroymak üzerine sorduğumuz basit bir soru — “Güroymak ilçe mi?” — aslında sadece idari bir merak değildir. Bu soru, varlık, bilgi ve değer üzerine kadim bir arayışı çağırır. Çünkü her “yer”, bir kimliğe, bir oluş sürecine, bir etik anlam taşır.

Epistemoloji: Bilginin Haritasında Güroymak

Bilmek ne demektir? “Güroymak ilçe mi?” sorusu, yüzeyde bir coğrafya sorusu gibi görünse de aslında bilginin doğasına dokunur. Biz, bir yerin “ilçe” olup olmadığını nasıl biliriz? Resmî kaynaklardan mı, halkın dilinden mi, yoksa tarihsel belleğin izlerinden mi?

Bilgi, burada bir harita değildir; bir anlam sistemidir. Epistemolojik açıdan “Güroymak ilçe mi?” derken, bilgiyi kimin ürettiğini, nasıl doğruladığımızı ve hangi otoritenin bilgisini kabul ettiğimizi de sorgularız. Devletin kayıtları, Google’ın sonuçları ya da köylünün hafızası—hangisi hakikatin temsilcisidir?

Bu bağlamda, Güroymak yalnızca Bitlis iline bağlı bir yerleşim değil, aynı zamanda bilginin merkez-periferisi arasında duran bir varlıktır. Bilmek, haritayı çizmekten çok, o haritada anlam bulmaktır.

Ontoloji: Güroymak Var mı, Yok mu?

Her “yer” aslında bir varlık biçimidir. Ontolojik olarak Güroymak, sadece bir konum değil, bir varoluş tarzıdır. “İlçe” olarak var olması, bir kimlik kazanması demektir. Ama eğer bir yer, insanların belleğinde, hikâyelerinde, türkülerinde yer edindiyse, o zaman resmi unvanlardan bağımsız bir “varlık” kazanmaz mı?

Bu durumda Güroymak’ın varlığı ikiye ayrılır: biri idari varlık, diğeri ontolojik varlık. İlçe olmak, devletin gözünde bir varoluş biçimidir; ama bir annenin doğduğu toprak, bir çocuğun ilk nefesi, bir yaşlının son duası olarak var olmak — bu, daha derin, daha insani bir varlıktır.

Ontoloji bize şunu söyler: Bir yerin varlığı, onun tabelasında değil, onun insanında saklıdır.

Etik: Güroymak’a Nasıl Bakıyoruz?

Etik açıdan soru şuna dönüşür: Biz Güroymak’a nasıl davranıyoruz? Onu sadece bir nokta, bir istatistik ya da bir haber maddesi olarak mı görüyoruz? Yoksa bir topluluk, bir değer alanı olarak mı?

Etik bakış, bir yerin “ilçe” olmasından öte, oradaki insanların onurunu, umutlarını ve adalet taleplerini görmemizi ister. “İlçe” demek, hizmet demek, temsil demek, hak demektir. O hâlde Güroymak’ın ilçe olması sadece coğrafi değil, etik bir zorunluluktur — çünkü orada yaşayan insanların tanınmaya, temsil edilmeye ve var sayılmaya hakkı vardır.

Güroymak: Bir Coğrafyadan Fazlası

Güroymak, resmi olarak Bitlis iline bağlı bir ilçedir. Ancak bu bilgi, yalnızca bürokratik bir sonuç değil, aynı zamanda bir varlık biçimidir. Güroymak, Nemrut Dağı’nın gölgesinde, Ahlat’ın tarihsel yankısında, Tatvan’ın sessiz rüzgârında kendi kimliğini kurmuştur. İlçe olmak, bir statü değil, bir hikâyenin devamıdır.

Fakat yine de düşünmeye değer: Bir yerin “ilçe” olması, onun anlamını artırır mı, azaltır mı? Ya da tam tersi, bir yerin ruhunu kâğıtlara sığdırabilir miyiz?

Düşünsel Bir Sonuç: Haritanın Ötesi

“Güroymak ilçe mi?” sorusu, aslında şunu sorar: Bir yerin kimliğini kim belirler? Bürokrat mı, halk mı, tarih mi, yoksa insanın o toprakla kurduğu duygusal bağ mı? Bilgi (epistemoloji), varlık (ontoloji) ve değer (etik) üçgeninde Güroymak, bir simgeye dönüşür — yerin, insanın ve anlamın kesiştiği bir simgeye.

Felsefi açıdan baktığımızda, Güroymak’ın ilçe olması değil, bizim o yerle kurduğumuz ilişki önemlidir. Çünkü coğrafya, insanın varoluşuyla şekillenir. Bir yer, insanlar ona “bizim yerimiz” dediğinde gerçek anlamda var olur.

Sonsöz: Soru Kalmalı

Belki de sorunun kendisi, cevaptan daha değerlidir. Çünkü felsefe, cevabı bulmak için değil, soruyu derinleştirmek içindir.

O hâlde bir kez daha soralım: Güroymak gerçekten ilçe mi, yoksa biz onu öyle mi kılıyoruz?